In de vorige Deep Dive hebben we beschreven hoe centrale banken de grootste markt voor financiële producten (op de forexmarkt na) zéér binnenkort niet meer interessant is. Doordat centrale banken rentes omlaag forceren wordt het steeds minder gemakkelijk om rendement te behalen op je geld. Dat is een belangrijk bestaansrecht van cryptocurrencies; op het moment van schrijven zijn er immers meer dan 9.300 verschillende crypto’s. Of de markt risico goed in kan schatten kun je je afvragen, en juist daarom moeten we ons afvragen hoe groot het risico van cryptocurrencies is.
Als je trek hebt in een complex boek of wellicht een boekenserie, dan is voor ons investeerders de Incerto-serie van Nassim Nicholas Taleb een sterke aanrader. Met name het boek Antifragile is voor deze discussie belangrijk. Taleb legt hierin dat het tegenovergestelde van ‘fragiel’ niet ‘robuust’ is — robuust is immers relatief. Een blok beton in een stuk minder fragiel dan een stuk piepschuim, maar als je gereedschap groot genoeg is blijft er weinig van dat robuuste karakter van het beton over. Hij stelt dat het tegenovergestelde van fragiel in feite ‘antifragiel’ is. Iets dat fragiel is wordt nog fragieler als je er tegenaan schopt, maar iets dat antifragiel is heeft hier juist baat bij.
Hetzelfde geldt voor kleine, onbekende financiële producten. Taleb heeft een achtergrond als optietrader. Als een optiecontract verloopt, dan is het per definitie waardeloos. Je moet het dus verhandelen vóórdat het contract verloopt. Iemand die zijn geld in opties stopt moet dus ongelofelijk goed weten wat hij of zij doet. De auteur beargumenteert dat veel aspecten in de wereld te behandelen zijn als een optiecontract. Opties heb je in twee smaken: calls en puts. Als je een call-optie koopt, dan ga je ervan uit dat het onderliggende in waarde stijgt. Het contract stijgt dan exponentieel hard mee. Als je een put koopt maak je winst als het onderliggende in waarde daalt, je bent dus in feite short.
Veel mensen zien opties als ‘risicovol’, omdat je 100% van je inleg kunt verliezen als het niet verloopt zoals je verwacht. Je betaalt namelijk ‘premium’, een bedrag dat je een bepaalde hoeveelheid opties geeft en dat je volledig kwijtraakt als het contract tot onder een bepaalde prijs daalt. Toch zijn opties juist niet risicovol, als je weet hoe je ermee om moet gaan. Voor opties geldt immers een onevenredig positieve uitkomst, terwijl je weet wat je verliest als het fout gaat. Mensen investeren over het algemeen op een manier waarmee ze een beperkte hoeveelheid geld verdienen als dingen volgens plan verlopen, maar waarmee in tijden van chaos veel geld wordt verloren. Voor veel op de beurs verhandelde aandelen geldt dit principe. De S&P 500 stijgt namelijk misschien een (gemiddeld) procent of 20 in een jaar tijd, maar een flash crash neemt over het algemeen al deze winst weer weg.
Talebs strategie wijkt af. Door een beperkte hoeveelheid geld te investeren in een hedgingproduct (een product waarmee je je risico kan beperken) weet hij dat de kans groot is dat hij voor een langere tijd een paar procent van zijn portfolio verliest. Als het volgens plan verloopt, dan is de uitkomst echter onevenredig positief. Het risico dat je 100% van je inleg verliest heeft immers als keerzijde dat het contract juist veel meer waard wordt. Je kunt dus kiezen uit over een bepaalde tijd een klein deel van je geld verliezen en op de lange termijn zóveel winst maken dat je je verlies terugverdient, of uit een gestaag (doch beperkt) rendement halen op een langere termijn, maar als er een groot probleem is het grootste deel verliezen. Persoonlijk weet ik het wel.
De markt voor cryptocurrencies is in feite vergelijkbaar met de optiesmarkt. Tien jaar geleden werd je voor gek uitgemaakt als je zei dat een valuta die uitsluitend digitaal bestaat te verruilen zou zijn voor ‘echte’ producten in de wereld, maar dit is tegenwoordig toch de werkelijkheid.
Als je een hoop sceptische mensen om je heen hebt kan het lonen om uit te leggen dat cryptovaluta vergelijkbaar zijn met opties, en dat je er juist je risico mee kunt verminderen. Het risico is namelijk niet alleen dat je geld kwijtraakt, het risico dat je geen rendement behaalt is ook significant. En die kans is groter dan je denkt. Als je professioneel in staat wilt zijn om een stabiel rendement te behalen op je geld, dan ben je praktisch vermogensbeheerder. Er zijn jaarlijks heel wat fondsen die ermee ophouden omdat het te moeilijk is of omdat ze failliet gaan. Cryptocurrencies vormen een relatief toegankelijke oplossing voor het rendementsprobleem.
Dat komt in significante mate doordat het een relatief kleine assetklasse is. De bondsmarkt is dat met een marktwaarde van tientallen biljoenen (tienduizenden miljarden) enorm, en hetzelfde geldt voor aandelenmarkten. Beide hebben dus relatief weinig ruimte om te groeien, maar de markt voor crypto’s is nog niet zo groot. De markt zou behandeld moeten worden als een call-optiecontract: als financiële markten in het algemeen in (dollarwaarde) blijven toenemen, dan zullen cryptocurrencies dat vermoedelijk ook blijven doen. Als er iets ernstig misgaat in de financiële wereld en de overige markten door hun hoeven zakken, dan is de kans groot dat cryptocurrencies bijna waardeloos zullen zijn. Als je je daar bewust van bent, dan is je risico dus beperkt tot 100% — ervan uitgaande dat je niet met bijvoorbeeld schuld en/of futures aan het spelen bent, dan kun je nog veel meer verliezen dan je inleg.
Toch is er een tweede kant aan het verhaal. Het concept achter cryptocurrencies is zó logaritmisch (ook wel exponentieel), dat het moeilijk is om te bepalen wat een goed moment is om te verkopen. Als doorgewinterde crypto-investeerder zul je dat wel kennen: je verkoopt je handeltje met aardig wat winst, maar vervolgens stijgt het nog veel harder en laat je het grootste deel van de winst liggen. Maar als je niets verkoopt wordt op een gegeven moment de kans groter en groter dat je een bag holder wordt: iemand die emotioneel niet in staat is om te verkopen, omdat het te veel verlies oplevert. Voor veel mensen is helaas typerend dat ze op de top kopen en op de bodem verkopen. Door het volatiele karakter van cryptocurrencies is het extra lastig om je aan het optie-principe te houden.
Voor velen van ons zal gelden dat je je vrienden, je familie en vermoedelijk zelfs je eventuele vermogensbeheerder niet vertelt over je avontuur in cryptoland. Ze zullen immers alleen maar zeggen dat het het risico niet waard is en dat het een gigantische bubbel is. Daar hebben ze dus voor een belangrijk deel helemaal gelijk in; je kunt een groot deel van je geld verliezen. Maar terwijl de gemiddelde mens loopt te zeuren dat bepaalde dingen in de wereld bubbel-achtig zijn stijgen ze ontiegelijk hard in waarde, en zijn de mensen die er handig gebruik van maken de enige partijen die er baat bij hebben. Een kleine waarschuwing: als je oma, de kapper en de loodgieter zich dit beseffen en er luidkeels discussiëren, dan kun je beter verkopen. In dat geval is het bijna een garantie dat de top in de buurt komt.
