In een Deep Dive van afgelopen zomer beschreven we dat de money supply van de dollar hard is toegenomen sinds het begin van de pandemie — zó hard zelfs dat het wellicht de hardste stijging sinds het bestaan van de dollar is. Het is een belangrijk argument in de discussie rondom de levensvatbaarheid van cryptovaluta. Het kan namelijk van inflatie een minder groot probleem maken. Als crypto’s niet zouden bestaan dan zou dat geld in meerdere mate in bijvoorbeeld voedsel en huizenprijzen gaan zitten, en dat heeft snel grote maatschappelijke gevolgen. Maar we moeten rekening blijven houden met de negatieve gevolgen van inflatie, met en zonder crypto. En die kunnen groter zijn dan mensen denken.
Inflatie, maar dan anders
Inflatie kennen we in twee vormen: ‘productieve’ inflatie en stagflatie. Productieve inflatie ontstaat bij een hoge vraag naar goederen en diensten en kan worden veroorzaakt door een ingewikkelde cocktail aan factoren. Dat is een zelfversterkend effect, omdat mensen netto dan minder verdienen en om een hoger salaris vragen. De hogere salarissen werken in negatieve gevallen weer hogere prijzen in de hand, waardoor mensen netto weer minder verdienen. Stagflatie is echter minder positief. In dat scenario is de inflatie ook hoog, maar gaat het gepaard met een lage economische groei. Dat zorgt ervoor dat werknemers minder mensen aan kunnen en durven te nemen, met een relatief hoge werkloosheid als gevolg. Stel je voor, je verdient erg weinig en tegelijkertijd stijgen de prijzen van veel producten die je daadwerkelijk nodig hebt, zoals de prijzen van voedsel. Dubbel pech dus.
In een periode met hoge inflatie en waarin automatisering in volle gang is en werknemers steeds vaker worden vervangen door machines en kunstmatige intelligentie is stagflatie een serieus risico. Het vervangen van werknemers is immers gemakkelijker dan ooit.
Tijdens stagflatie zijn delen van de economie die sterk zijn dus cruciaal, en laat dat op dit moment nou net de markt voor cryptocurrencies zijn. Onze favoriete investering werkt namelijk als een soort stofzuiger voor overvloedige liquiditeit. Het zorgt ervoor dat het geld waarvan we zo bang zijn dat het minder waard wordt in producten gaat zitten die schaars zijn, zonder dat het al te veel sociale gevolgen heeft. Stel, stagflatie is de trend van de komende vijf jaar, dan is een mogelijk gevolg dat een baan met een relatief lage maatschappelijke waarde veel betaalt ten opzichte van een baan met een relatief hoge maatschappelijke waarde maar. Tijdens stagflatie zijn industrieën rondom commodities bijvoorbeeld interessanter, terwijl de software-industrie minder trek heeft. Met grondstoffen uit de grond trekken verander je meestal de wereld niet, maar helaas is dit wat in perioden van hoge inflatie belangrijk is. Het is dus goed mogelijk dat cryptocurrencies voor stagflatie een oplossing vormen door een middenweg te bieden.
Van korte duur?
Dat leidt ons naar de volgende vraag: is inflatie van korte duur of zal het langer bestaan? Zoals we al eerder hebben verklaard is de economie vergelijkbaar met een bootje. Als iedereen aan dezelfde kant van de boot staat kan de boot gaan kantelen. In het begin zal een klein groepje mensen naar de andere kant lopen om zichzelf veilig te stellen en om niet met zijn allen de boot te laten zinken, maar na verloop van tijd bevinden zich aan de andere kant van de boot zóveel mensen dat het hele spelletje weer opnieuw begint. Op dit moment lijkt iedereen aan de kant van inflatie te staan. Het is dus aannemelijk dat de volgende stap juist wég van inflatie gaat zijn.
Een aantal indicatoren wekt inderdaad de indruk dat een gebrek aan inflatie of een lagere inflatie waarschijnlijker is, zoals de Michigan University Inflation Index. Deze indicator meet wat mensen verwachten van inflatie voor de komende twaalf maanden, en op dit moment zit de grafiek op een resistance-lijn die al decennia teruggaat. Het is dus meer dan mogelijk dat we op zijn minst een correctie zullen zien.
Afbeelding 1 : De University of Michigan Inflation Expectations-index staat op stevige resistance.
Er zijn risico’s…
Ook uit de olieprijzen kunnen we een hoop informatie onttrekken. De prijzen zijn sinds 2011 niet meer zo hoog geweest. Hoge olieprijzen zorgen ervoor dat huishoudens minder te besteden hebben in de economie, omdat ze procentueel gezien erg veel betalen voor bijvoorbeeld vervoer. Een té hoge olieprijs kan recessies voorafgaan, mede doordat het de financiële stabiliteit van de bevolking verslechtert. Hoge prijzen kunnen hierdoor de doorslaggevende factor in een recessie zijn.
Afbeelding 2: Er is een duidelijke positieve correlatie tussen hoge olieprijzen en recessies. Houd er rekening mee dat centrale banken pas officieel verklaren dat we in een recessie zitten als deze al duidelijk aan de gang is. Tijdens de kredietcrisis was dit goed zichtbaar.
Tussentijdse recessies kunnen dus inflatie enigszins beperken. Mensen hebben na een periode van hoge olieprijzen immers relatief weinig te besteden en geld dat je niet hebt kun je (zonder te lenen) ook niet uitgeven in andere delen van de economie.
Het risico dat financiële markten erg volatiel blijven in tijden van inflatie is erg groot. Dat zagen we bijvoorbeeld in de jaren ‘70. Praktisch het gehele decennium werd gekenmerkt door hoge inflatie, maar dat wil niet zeggen dat crashes op financiële markten niet mogelijk zijn. Zo is de Dow Jones Industrial Average in die tijd een aantal keer hard gedaald, waaronder zelfs één keer met bijna 50%. Zeker toentertijd had de Dow aardig wat exposure aan markten die het in principe goed doen tijdens inflatie, omdat de Amerikaanse industrie veel industriëler was. Weliswaar zijn cryptovaluta niet één op één gecorreleerd aan aandelenmarkten, maar het blijft een risicovolle assetklasse.
Deze volatiliteit kan ervoor zorgen dat inflatie in de tussentijd op zijn minst afneemt of zelfs verdwijnt. Stel dat er nogmaals een grote, wereldwijde gebeurtenis is zoals corona. De kans is groot dat zoiets aardig wat paniek kan zaaien in de financiële wereld. De ene keer is het een onbekend virus, de andere keer tekorten aan bepaalde materialen en weer een andere keer is het een instabiel land dat voor problemen zorgt. Dit soort dingen zijn nauwelijks te voorspellen, maar ze gebeuren wel. Het enige wat je er tegen kan doen is je erop aanpassen.
Afbeelding 3: Tijdens de stevige inflatie van de jaren ‘70 waren grote correcties op populaire indexen zoals de Dow Jones gewoon van de partij.
