Foto: Shutterstock/Thapana_Studio
Michael Eisink is 20 jaar psycholoog en coach. In 2017 ontdekte hij de wondere wereld van bitcoin en sindsdien is hij besmet met de cryptokoorts. In zijn columns bekijkt hij crypto door het oog van een psycholoog.
Geef een kind de keuze tussen direct één lollie krijgen of over vijftien minuten tien lollies. De kans is zeer groot dat er onmiddellijk één lollie wordt geaccepteerd. Hoewel het verstandelijk gezien veel beter is om even te wachten, beheersen kinderen deze vaardigheid nog niet goed. Nu zul je je wellicht afvragen wat dat met jou te maken heeft. Meer dan je denkt zoals je in dit artikel kunt lezen.
De geschiedenis van het menselijk handelen
Zeker in deze saaie en donkere crypto winter, waarin het koud en guur is en de meesten van ons fors onder water staan, hebben beleggers het moeilijk en ervaren ze pijn. Zoals je eerder hebt kunnen lezen in mijn columns, zijn wij mensen niet goed in het verdragen van mentale pijn en proberen we dit te vermijden. Het ervaren van onlust is evolutionair gezien gunstig voor onze overleving. Stel je maar eens voor wat er gebeurt als je drie dagen geen honger meer hebt na het eten van één broodje kaas… impulsieve handelingen hebben onze overlevingskansen in de oertijd voordeel gegeven. Het is dus volstrekt logisch dat we korte termijn gedreven wezens zijn.
Beleggen bestond 250.000 jaar geleden nog niet. De moderne mens evenmin, die ontstond naar schatting ergens tussen 250.000 en 150.000 jaar geleden. De aarde is zo’n 4,5 miljard jaar geleden ontstaan, ongeveer tegelijk met onze zon. De oudste aanwijzingen voor fossiel leven zijn 3,5 miljard jaar oud. 600 miljoen jaar geleden ontstond er een meer complexe vorm van leven in de vorm van meercellige organismen. Bedenk even dat de evolutie van eencelligen tot aan het stadium waar wij vandaag staan dus 600 miljoen jaar heeft geduurd!
Wat onderscheidt mens zijn van andere dieren? Het belangrijkste aspect is het beschikken over executieve functies. Dat zijn functies zoals reactie-inhibitie, emotieregulatie, doorzettingsvermogen, plannen en metacognitie (denken over je eigen denken). Het heeft ons het vermogen tot taal gegeven. Executieve functies zetelen in de prefrontale cortex, het gebied van je brein boven je ogen/voorhoofd. Deze hersenstructuur is evolutionair bezien het laatste stukje ontwikkeling van de mens en is pas volledig tot wasdom gekomen op ons 25e levensjaar.
Als je het bovenstaande leest, zul je je beseffen dat het remmen van reacties en het tonen van doorzettingsvermogen eigenlijk tegennatuurlijke en zeer moeilijke functies zijn die veel oefening vergen om te ontwikkelen. Het is daarom geen wonder dat beleggers zo vaak de fout ingaan en kiezen voor kortetermijnfijn.
Allemaal heel interessant wellicht maar hoe zorgen we ervoor dat we onze executieve functies sterker maken zodat we meer doorzettingsvermogen en een betere rem van ‘onverstandige’ acties ontwikkelen zoals panic-sellen, het meedoen aan pump and dumps en andere emotie-gedreven strategieën?
Lees verder na onderstaand invulformulier.
Hoe voorkom je onverstandige impuls-acties?
Wetenschappers Dawson en Guare (2019) omschrijven reactie-inhibitie als volgt:
“Het vermogen om na te denken voor we iets doen, waardoor we de tijd krijgen om een situatie te beoordelen en na te gaan hoe ons gedrag deze beïnvloedt.”
Het belangrijkste is dus dat je jezelf tijd geeft om in je helikopter te stappen en een probleem van alle kanten bekijkt voordat je een keuze maakt. Je zult je moeten inhouden en wachten, jezelf de vraag moeten stellen of je later met meer succes kunt reageren, niet op emoties te handelen maar te bedenken wat je wilt bereiken en een plan bedenken wat je daarvoor moet doen.
Vertaald in praktische interventies kun je gaan onderzoeken wanneer je tè impulsief hebt gehandeld en wat je tegen jezelf hebt gezegd om deze handeling aan te sturen. Neem je voor om deze gedachte te wijzigen om deze in overeenstemming te brengen met het uitstellen van impulsief gedrag.
Oefen met het remmen van je gedrag met behulp van spellen (schaken, stratego, etc.), schrijf je impuls op papier en lees het tien keer hardop (mag ook in jezelf als je dat lullig vindt). Bekijk wellicht ook letterlijk de gedachte van twee meter afstand en van verschillende kanten en associeer vrijelijk op de gedachte om er wat los van te komen. Je kunt ook naar een andere plek lopen en even wat anders gaan doen om wat afstand te krijgen. Bedenk een aantal alternatieve acties voor je impulsieve gedrag! Zoals je leest, je probeert vertraging in te bouwen en jezelf meer tijd te geven door bovenstaande acties.
Wellicht heb je tijdens het lezen van deze column een zak snoep of een chips naast je liggen. Bedenk eens een strategie om snoepen en snacken onder je bewust controle te gaan brengen. Als je dat eenmaal kunt, ben je klaar voor next het volgende niveau. Succes!
