Foto: Shutterstock/karnoff
De hele crypto markt staat al een paar maanden behoorlijk onder water. De koersen van zelfs de grootste cryptocurrencies staan nog altijd met meer dan 70% in het rood ten opzichte van all-time highs van ongeveer een jaar geleden. Dit heeft uiteraard ook een groot effect op de verschillende sectoren die actief zijn binnen de crypto-industrie. Een van die sectoren is decentralized finance (DeFi).
Onlangs had Crypto Insiders het privilege om te spreken met iemand die alles weet van deze DeFi-sector. Fabio Andreatta is het head of community bij Cake DeFi en is ook contributor bij het grote DeFiChain. We voelden Fabio aan de tand over alles wat met DeFi te maken heeft, en ook hoe projecten waar hij mee gemoeid is op dit moment stand weten te houden en wat plannen zijn voor de toekomst.
Dit en nog veel meer lees in het exclusieve interview met Fabio Andreatta!
Goedemiddag Fabio, zou je allereerst jezelf even kunnen introduceren voor de lezers? Wie is Fabio en wat is bijvoorbeeld je achtergrond?
Mijn naam is Fabio, ik kom oorspronkelijk uit Zwitserland, maar woon nu al zo’n 6 jaar in Nederland. Ik heb eerst ICT gestudeerd, met een focus op netwerken, maar ik heb binnen deze sector niet 1 dag van mijn leven gewerkt. Ik heb heel veel andere dingen gedaan. Per toeval kwam ik in 2015 in de crypto-space terecht.
Ik was daarvoor een beetje een goldbug, dus de instap naar bitcoin was eigenlijk heel makkelijk. Na drie of vier jaar dacht ik dat dit toch iets was dat misschien een toekomst heeft, dus misschien dat ik er toch maar mijn werk van moet maken. Heel veel gesolliciteerd en sinds 2020 is dit mijn fulltime baan. Ik werk onder andere voor een bedrijf uit Singapore, ganaamd Cake DeFi.
Veel mensen kennen Celsius en BlockFi, en Cake DeFi is een beetje het BlockFi van Azië. Het is eigenlijk CeDeFi (centralized DeFi), dus niet echt DeFi, maar het is wel een centraal gereguleerd bedrijf. Cake DeFi geeft eigenlijk een instappunt voor mensen die nieuw zijn binnen de wereld van crypto en DeFi en die dingen als staking en lending willen gaan gebruiken.
Ik ben daarnaast ook contributor voor andere projecten. Ik ben zelf ook een bitcoiner, ik heb zelf een node en ik ben ook een contributor voor DeFiChain. Zij bouwen DeFi-applicaties bovenop het Bitcoin netwerk. Hierin is DeFiChain eigenlijk uniek, omdat de meeste DeFi-applicaties op andere netwerken zoals Ethereum worden gebouwd.
Zou je kort even kunnen duiden voor de beginners onder ons wat DeFi nu precies ook weer inhoudt?
Je hebt als je wilt beleggen al jaren als het ware de traditionele finance wereld. Als je bijvoorbeeld transacties wil maken dan doe je dat van oudsher voornamelijk via een provider zoals een bank. Daar heb je echter bepaalde wetten die verplichten hoe je dat precies kan gaan doen, denk aan know your customer (KYC) en anti-money laundering (AML) regels. Je moet op die manier bijvoorbeeld jezelf identificeren, je moet laten zien waar je geld vandaan komt en je moet gekeurd worden voordat je een account kan openen.
DeFi, wat staat voor decentralized finance, betekent dat er geen andere partij tussenin komt te staan. Ik kan zelf alleen al met het downloaden van een app beginnen met beleggen zonder dat hier een bedrijf of een institutie aan te pas hoeft te komen. En voor Nederlanders is het wellicht wat moeilijk om te begrijpen waarom dit zo belangrijk is, want je kunt gewoon naar ING of ABN Amro gaan, maar over de hele wereld zijn er 3,5 miljard die geen toegang tot een bank hebben.
DeFi, wat staat voor decentralized finance, betekent dat er geen andere partij tussenin komt te staan. Ik kan zelf alleen al met het downloaden van een app beginnen met beleggen zonder dat hier een bedrijf of een institutie aan te pas hoeft te komen. En voor Nederlanders is het wellicht wat moeilijk om te begrijpen waarom dit zo belangrijk is, want je kunt gewoon naar ING of ABN Amro gaan, maar over de hele wereld zijn er 3,5 miljard die geen toegang tot een bank hebben.
Als je in Nigeria opgroeit en je bent een beetje geïnteresseerd in de wereld dan kun je niet gewoon een eToro of DeGiro account aanmaken, die bedrijven accepteren je niet. Maar je kunt wel gewoon een app downloaden en deelnemen aan DeFi.
De hele crypto markt heeft de afgelopen paar maanden rake klappen gekregen, is dat ook zo binnen de DeFi sector? Hoe staat volgens jou deze sector er op dit moment voor?
Oh zeker, je hebt eigenlijk bitcoin die voor een groot deel afhankelijk is van andere macro-economische factoren. Als het daar minder goed gaat en er is minder kapitaal in de markt dan gaat het ook niet goed met bitcoin. Altcoins, waaronder vaak DeFi-protocollen, hebben het dan vaak nog zwaarder. Als bitcoin valt dan vallen altcoins vaak nog harder.
Op dit moment is de hele crypto markt is in elkaar gedonderd, maar alles binnen de altcoin-space beweegt in golven. In 2017 had je het hele ICO gebeuren en in 2021 zijn de meme-coins gekomen. Toen kwamen er dingen zoals NFT’s, Web3 en metaverse.
In de zomer van 2020 had je de ‘DeFi-zomer’. De gouden tijd van DeFi toen de meeste projecten zijn ontstaan. Het ding met deze golfbewegingen is echter ook dat, aan de ene kant je echte innovatie hebt, maar aan de andere kant 80% van de projecten die hier ontstaat ook weer heel snel verdwijnt. Die springen in op de hype en een jaar later bestaan ze niet meer.
Er zijn echter ook projecten bij die echt heel goed zijn. En er is nu nog een behoorlijk aantal projecten die nog steeds bestaat. De prijs van de tokens van deze projecten is echter totaal geen reflectie van de huidige stand van het project.
Als onderdeel van de bearmarkt zagen we ook dat een paar grote leenplatformen, zoals Celsius, ten onder zijn gegaan. Hebben jullie daar zelf last van gehad? Wat was het effect?
We zeggen in crypto altijd: “Not your keys, not your coins”. BlockFi is failliet gegaan, Celsius is failliet gegaan. Een paar van de grootste lending platformen zijn failliet gegaan. Waarom? Omdat ze blootstelling hebben gehad aan Three Arrows Capital en die hebben onwijs slecht risk management gehad.
We zeggen in crypto altijd: “Not your keys, not your coins”.
Voor klanten is dat natuurlijk heel erg slecht. Die hebben een partij vertrouwd en nu krijgen ze hun geld niet meer terug. Dat doet iets met je. Als je je ergens aanmeldt en je krijgt nu je geld niet meer terug dan heb je automatisch een groot vertrouwensprobleem.
Die lending-platformen hebben daar nu heel erg last van. Iemand die zijn geld is verloren gaat nu natuurlijk moeilijk direct door naar het volgende platform. Die hebben grote schade geleden.
Voor DeFi is de ellende rondom leenplatformen zoals Celsius eigenlijk helemaal niet zo erg. Als je namelijk echt decentrale diensten gebruikt, dan heb jij zelf de keys. Dan ben je helemaal niet afhankelijk van een platform als Celsius. Je hebt je eigen keys en je bent je eigen baas. Niemand kan je geld afpakken.
Celsius, BlockFi zijn dan ook geen echte DeFi. Dat is CeDeFi. Zij bieden DeFi-producten aan, maar op een gecentraliseerde manier. Je moet een account aanmaken en ze hanteren KYC-regels bijvoorbeeld. Je zit gewoon als klant bij een bedrijf en je geeft net als bij een bank je geld aan iemand anders.
Een ander ding waar de DeFi-space momenteel nog mee te maken heeft zijn de hacks en exploits.Hoe kijk jij daar tegenaan?
Heel veel van de DeFi-sector gebeurt op het Ethereum netwerk. Hier komen twee of drie grote risico’s bij kijken. Je hebt contract risks en je hebt bridges. Het is namelijk meestal niet het DeFi-protocol zelf dat gehackt wordt. In 9 van de 10 gevallen wordt een bridge gehackt. Een bridge is als het ware de verbinding tussen twee verschillende DeFi-protocollen en vaak is dit de zwakke plek. De Wormhole bridge is hier een goed voorbeeld van.
Ethereum is heel complex. Je kunt er extreem veel op doen en de programmeermogelijkheden zijn enorm. Dat betekent ook dat het risico groter wordt. Alles wat complex is heeft wat meer risico. Je hebt namelijk meer attack vectors.
DeFiChain, het project waar ik dus werk, zit anders in de steel. Dit is namelijk gebouwd bovenop Bitcoin en is veel minder complex. 90% van de DeFi-markt wordt op Ethereum gebouwd. DeFiChain is echter dus echt rondom het Bitcoin netwerk heen gebouwd, wat het wel echt uniek maakt. Alles is wat simpeler, maar je hebt hier dus ook meer zekerheid, omdat het makkelijk te overzien is.
DeFiChain, het project waar ik dus werk, zit anders in de steel. Dit is namelijk gebouwd bovenop Bitcoin en is veel minder complex. 90% van de DeFi-markt wordt op Ethereum gebouwd. DeFiChain is echter dus echt rondom het Bitcoin netwerk heen gebouwd, wat het wel echt uniek maakt. Alles is wat simpeler, maar je hebt hier dus ook meer zekerheid, omdat het makkelijk te overzien is.
Dus DeFiChain kan minder makkelijk gehackt worden dan protocollen op Ethereum?
100%
Denk je dat we het ergste ondertussen al gezien hebben?
Het is heel moeilijk om een prognose te maken. Op dit moment zijn we heel erg afhankelijk van de Amerikaanse centrale bank. We hebben heel veel inflatie en het belangrijkste mandaat wat zij hebben is prijsstabiliteit en de inflatie onder controle krijgen. Ze gaan dus omhoog met de rente, dat betekent dat de economie omlaag gaat en alles is weer gecorreleerd.
Op dit moment zijn 70% tot 80% van de mensen die in de crypto-space zitten nog bearish. Die denken dat we nog verder zullen zakken. Echter, niemand kan zeggen waar we precies naar toe gaan. Je kan wel wat historische handvaten nemen. Je kunt zeggen dat bitcoin meestal correcties van 80% maakt van een all-time high. Dat zou betekenen dat we nog iets dieper gaan.
Je kan ook zeggen dat wat er toe nu toe gebeurd is op de Nasdaq en S&P500 betekent dat we nog ietsjes lager zullen gaan. Dus mensen zeggen dat tussen de $12.000 tot $17.000 range misschien de bodem zal liggen. Maar niemand kan dit natuurlijk zeggen. Ik zeg daarom altijd tegen familie en vrienden: DCA, ofwel dollar cost average. Elke maand met hetzelfde bedrag kopen en op dit moment hebben we goede prijzen.
Een jaar geleden zei iedereen: “ik zou zo graag bitcoin voor $20.000 willen kopen”. Nu is het bij $20.000, maar voelt het voor die mensen toch wat anders.
Een jaar geleden zei iedereen: “ik zou zo graag bitcoin voor $20.000 willen kopen”. Nu is het bij $20.000, maar voelt het voor die mensen toch wat anders. “
Wanneer de markt uiteindelijk weer zal herstellen, hoe de DeFi-space zich dan ontwikkelen?
We hebben al een mooi hoogtepunt gezien bij de DeFi-space en dat was de DeFi-zomer in 2020. Er zijn destijds een heleboel projecten ontstaan, maar de meeste zijn op dit moment niet meer actief. Alle projecten die sindsdien echter zijn blijven doorontwikkelen ziet het er eigenlijk fantastisch uit. Ik ga er ook vanuit dat er een soort renaissance komt.
Ik pak even twee voorbeelden: We hebben de hele hype omtrent NFT’s gehad. NFT’s zijn echt baanbrekende technologie, maar niet voor apenplaatjes te kopen. Maar misschien in de toekomst om het eigenaarschap van een huis of een auto te bepalen en vast te leggen.
Hetzelfde geldt voor DeFi. Van alle projecten die zijn ontstaan kun je 80% eigenlijk niet echt in het echte leven gebruiken, maar die overige 20%, die echt decentralized assets afbeelden op een blockchain, ik denk dat daar echt een heropleving gaat komen.
Ik ben zelf een bitcoiner en ik geloof ook dat de grootste innovatie ook rondom bitcoin zal gebeuren. DeFiChain is bijvoorbeeld natuurlijk een DeFi-project dat rondom het Bitcoin netwerk is gebouwd. Daar zal de grootste renaissance plaatsvinden. Vooral de projecten die al enige tijd bestaan en tot nu hebben overleefd zullen grote kansen krijgen denk ik. Ik denk zelfs dat de grootste kans binnen de hele markt binnen de DeFi-sector zit.
Kun je een paar voorbeelden geven van hoe DeFi in de toekomst in het dagelijks leven gebruikt kan gaan worden
Ik ga heel eerlijk met je zien. Ik denk niet dat DeFi voor iedereen is. Wij zijn in de Westerse wereld geboren en voor ons is het heel makkelijk om even een account te maken bij een bank. Iedereen wil je hebben. KYC en AML voldoe je allemaal aan. Mensen in Europa die DeFi gebruiken doen dat veelal om belastingvoordeel of je hebt het element dat je je asset echt daadwerkelijk bezit. Op DeFiChain kan ik bijvoorbeeld Tesla-aandelen kopen en ik bezit deze dan ook echt. Je kan het bijvoorbeeld op een hardware wallet onder je bed bewaren.
Voor de rest van de wereld, we praten hier over de helft van de wereldbevolking, is het een ander kwestie. Niemand wil deze mensen eigenlijk hebben. Als je een account wil aanmaken bij een grote broker dan heb je pech. Je land staat toevallig niet op de lijst, er zijn bepaalde vervelende wetten, noem het maar op. Voor deze mensen is DeFi echt financial inclusion.
Denk jij dan ook niet dat DeFi op den duur de wereld van traditionele finance zal vervangen?
Ik denk niet volledig nee. Het hangt allemaal met user experience user en interface samen. Wij gaan zo’n nieuwe dienst natuurlijk alleen gebruiken als het beter is dan een oude service die we al gebruiken. Je hebt in Europa al zoveel fintech bedrijven die echt goed zijn, zoals eToro en DeGiro bijvoorbeeld. Lage transactiekosten en super goede user interface.
Voor gebruikers is het natuurlijk moeilijk om daarvan weg te stappen en op DeFi over te gaan. Voor andere mensen is het echter weer logisch om meteen voor DeFi te gaan, de mensen die op dit moment geen toegang hebben tot een bank bijvoorbeeld.
Zou je nog kunnen vertellen wat DeFiChain als DeFi-platform nou uniek maakt.
Je hebt natuurlijk twee grote consensus-algoritmes. Dat zijn proof-of-work, dat rekenkracht gebruikt en is extreem zeker, en je hebt proof-of-stake, waar Ethereum tegenwoordig op draait. Allebei hebben ze voor- en nadelen.
DeFiChain is eigenlijk alletwee. Het is proof-of-stake, maar er wordt ook gebruik gemaakt van proof-of-work, zonder dat er veel energie wordt gebruikt. Het is ook belangrijk dat dit proof-of-work element erin zit, want als je alleen proof-of-stake hebt dan een zogenoemd time-stamping problem. Dit kun je op twee manieren oplossen: je doet proof-of-work of je doet time oracles.
DeFiChain is eigenlijk alletwee. Het is proof-of-stake, maar er wordt ook gebruik gemaakt van proof-of-work, zonder dat er veel energie wordt gebruikt. Het is ook belangrijk dat dit proof-of-work element erin zit, want als je alleen proof-of-stake hebt dan een zogenoemd time-stamping problem. Dit kun je op twee manieren oplossen: je doet proof-of-work of je doet time oracles.
Het speciale aan DeFiChain is dat als je 20.000 DFI, dat is de native token van DeFiChain, opslaat in het zogenoemde stake, dan krijg je voting powers. Dan mag je dus zelf meebepalen waar de chain naartoe gaat. Waar ontwikkeld gaat worden en waar niet.
Op deze manier kan dus iedereen die iets wil bouwen, bijvoorbeeld een app, een voorstel indienen op GitHub. En iedereen die een master node heeft gaat dan op een dergelijk voorstel stemmen. Ethereum doet dat bijvoorbeeld ook.
Op GitHub is DeFiChain zelfs een paar keer het meest actieve project geweest. Er wordt enorm veel aan gewerkt gewerkt en het team van ontwikkelaars is heel erg groot. DeFiChain is ook open-source, wat betekent dat echt iedereen er aan mee kan doen. Op dit moment hebben we 60 projecten die worden ontwikkeld binnen het DeFiChain-ecosysteem.
Je hebt 50 verschillende decentralized tokens, dat zijn eigenlijk assets zoals aandelen van Tesla, Meta of MicroStrategy, die je volledig decentraal kan kopen en verkopen. Dit kan zelfs gewoon buiten markturen, bijvoorbeeld in het weekend.
Op vrijdag sluit de aandelenmarkt en op maandag gaat deze pas weer open. Er gebeuren echter soms dingen in het weekend. Wij bij DeFiChain zien dan al on-chain dat mensen al aan het handelen zijn. Super interessant.
