Kennisbank
Wat zijn aandelen?
Een aandeel is een verhandelbaar eigendomsbewijs dat aantoont dat je een deel van een onderneming bezit. Aandelen zijn bewijzen dat je een deel van het eigen vermogen van een NV (Naamloze Vennootschap) of BV (Besloten Vennootschap) bezit.
Aandeelhouders hebben bepaalde rechten, waardoor aandelen aantrekkelijk worden. Een aandeelhouder mag bijvoorbeeld stemmen over beslissingen van een bedrijf en heeft meestal recht op dividend.
In deze les zullen we laten zien hoe aandelen werken en of het wellicht iets voor jou is.
Waarom zijn er aandelen?
Aandelen zijn uitgevonden om kapitaal aan te trekken voor een bedrijf. Met dit kapitaal kun je allerlei zaken regelen, zoals uitbreiding van bedrijfspanden of materialen en meer personeel aantrekken.
Stel je begint een bedrijf in je garage en begint best succesvol te worden. Je wil natuurlijk ooit eens uit je garage komen en in een echt bedrijfspand gaan werken! Je wil ook niet de hele tijd met die paar mensen alles doen, je bent heel wat van plan. Maar daarvoor heb je geld nodig.
In plaats van dit geld uiteindelijk zelf te verdienen, kun je ook besluiten om een Naamloze of Besloten Vennootschap op te richten en aandelen uit te geven, zodat je over meer eigen vermogen kunt beschikken. Je geeft dan misschien wel (gedeeltelijk) het eigendom op van je bedrijf, maar je kunt wel vooruit.
Je kunt zelf uitrekenen hoeveel je bedrijf volgens jou waard is en dat in stukjes opdelen, aandelen. De markt van vraag en aanbod zal dan bepalen of je aandelen ook verkocht worden en hoeveel ze waard zijn. Nadat je de aandelen hebt verkocht, kun je aan de slag met het kapitaal dat je nu hebt. Je koopt of huurt een bedrijfspand, trekt nieuw personeel aan en nu begint je avontuur pas echt!
Veel van de grootste bedrijven zijn in een garage begonnen, zoals Apple, Microsoft, Google, Disney en Amazon. Dat kun je je nu misschien niet meer voorstellen. Zorg dan ook voor een garage als je begint, dan kun je heel groot worden!
Foto: Shutterstock / sdx15
Aandeelhouders en eigendom
Als je aandeelhouder bent, heb je een gedeelte van het eigen vermogen ingebracht in een onderneming. Dit betekent dat je recht hebt op een vergoeding in de vorm van een gedeelte van de winst. Je mag meestal ook stemmen over de toekomst van een bedrijf.
Als een bedrijf 1000 aandelen heeft uitgegeven en jij bezit er 100 van, heb je dan ook recht op het mee naar huis nemen van 100 van de duizend stoelen die het bedrijf in zijn panden heeft staan?
Nee, er is een scheiding tussen winstverdeling en de inboedel. Het bedrijf beheert de noodzakelijke voorzieningen om de bedrijfsvoering mogelijk te maken en een bedrijf zonder stoelen zal minder winst maken, tenzij het om stand-up comedians gaat. Het zal vast ook lichamelijke klachten regenen, waardoor de winst nog verder achteruit gaat!
Hoewel aandeelhouders technisch gesproken eigenaar zijn van het bedrijf is er dus nog wel een scheiding tussen bedrijfsprocessen en winst. Bij het faillissement van een bedrijf zou je eventueel recht hebben op het meenemen van 100 stoelen, maar ja, waar laat je ze?
De eerste aandelen
De Romeinen werkten als eerste met onderhandse aandelen. In de Italiaanse stadstaten kon je obligaties kopen om de oorlogen die ze veelvuldig voerden te financieren, deze worden soms aandelen genoemd.
De eerste aandelen zoals wij ze kennen werden uitgegeven door de VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie). Deze aandelen werden in 1602 uitgegeven om hun overzeese missies te financieren. Ze konden worden verhandeld op een van de eerste effectenbeurzen ter wereld in Amsterdam.
Hiermee was de VOC het eerste bedrijf dat naar de beurs ging. Ook was het de eerste naamloze vennootschap en het wordt gezien als de eerste multinational.
Waarom zou je aandelen kopen?
Een houder van aandelen heeft een aantal voordelen. We zullen de belangrijkste op een rij zetten:
- Stemrecht. Als je aandelen bezit mag je op de Algemene vergadering van Aandeelhouders stemmen over allerlei belangrijke beslissingen, zoals hoeveel dividend wordt uitgekeerd of welke directieleden je liever ziet vertrekken.
- Dividend. De meeste bedrijven keren elk jaar een gedeelte van de winst in dividend uit, waardoor het aandeel aantrekkelijk blijft voor investeerders. Zo verwerf je een passief inkomen.
- Koerswinst. Als je een aandeel in een succesvol bedrijf koopt, kan de koers elk jaar hoger zijn.
- Vermogensaanwas. Als je veel vermogen hebt en niet weet wat je ermee zou moeten doen, kun je overwegen om in aandelen te beleggen, zodat je vermogen in de loop van de tijd groeit.
- Bescherming tegen inflatie. Als je weet dat de Centrale Bank mikt op een inflatie van twee procent per jaar, weet je ook dat je vermogen over een jaar twee procent minder waard is. Als je belegt in aandelen en weet dat het gemiddelde meerjarige rendement rond de 5-7 procent ligt, dan kan de keuze snel gemaakt zijn.
Waar kan je aandelen kopen?
Als je aandelen gaat kopen, heb je hiervoor een tussenpersoon nodig, zoals een broker of een bank. De tijden dat je een fysiek aandeel in je kluis legde zijn wel voorbij. Tegenwoordig zijn aandelen digitaal. Zonder broker kun je niet beleggen als particulier.
Soorten aanbieders
Er zijn verschillende soorten aanbieders, zoals allround brokers, die van alle markten thuis zijn en heel uitgebreide informatie aanbieden. Een platform voor fondsen biedt beleggingsfondsen aan, zoals een ETF of indextracker.
Een “Contract for Difference” broker biedt veel verschillende soorten investeringen aan, maar is vaak erg duur om mee te werken.
Crypto brokers of exchanges zijn heel verschillend. Het is een goed idee om te onderzoeken of ze bij jouw investeringsplan horen. De ene exchange heeft immers meer coins, de andere is goedkoper, de volgende komt uit een verdacht land.
Bij brokers in aandelen ga je op dezelfde manier te werk, al is deze taak vaak lastig omdat er veel kosten verborgen worden door aanbieders. De lijst aan kosten die brokers kunnen rekenen is vrijwel eindeloos, kies dus een transparant platform.
Verder kun je nog terecht bij Forex brokers, optie brokers, social trading brokers (copy trading) en futures brokers.
De belangrijkste overweging is de veiligheid van je fondsen, zoals in geval van faillissement van de broker. Als je goed hebt uitgezocht welke tussenpersoon voor jou gunstig is, kun je eindelijk aan de slag. Nou moet je nog weten welke aandelen je wilt hebben en waar deze te koop zijn.
De belangrijkste beurzen ter wereld
We zullen de belangrijkste beurzen benoemen. De belangrijkste beurs in Nederland is de AEX index en bestaat uit de 25 grootste en meest verhandelde beursgenoteerde bedrijven in Nederland. In Nederland is er ook nog de AMX, dit zijn de middelgrote bedrijven uit Nederland. De ASCX index bestaat uit bedrijven 51-75 in de lijst.
De belangrijkste beurs in België is de Bel20, in Frankrijk de CAC 40, in het Verenigd Koninkrijk de FTSE 100, in Italië de FTSE MIB, in Spanje de IBEX-35 en in Duitsland de DAX 40. Ook in Azië zijn verschillende belangrijke beurzen, want daar wonen de meeste mensen.
De belangrijkste beurzen van de wereld bevinden zich in de VS. Dit zijn de S&P 500, de 500 grootste bedrijven volgens de Standard and Poor’s index tracker. Daarnaast is er nog een beurs in de technologiesector in de VS, de NASDAQ. Op die lijst staan bedrijven als Google, Nvidia en andere bedrijven uit Silicon Valley en dergelijke. Ook de NYSE (New York Stock Exchange) is een grote beurs.
Heb je een leuk aandeel gevonden op een van deze beurzen, dan kun je tot aankoop overgaan bij je broker. Eventueel kun je ook in een indextracker (mandje met aandelen van verschillende bedrijven uit een index) investeren of in een ETF.
Wat is een ETF?
Een ETF staat voor een Exchange Traded Fund. Het wordt ook wel een volger genoemd, want een ETF moet vrijwel precies de onderliggende waarde volgen van waarin geïnvesteerd is. Als je bijvoorbeeld in een Bitcoin ETF investeert en Bitcoin is met tien procent gestegen, dan moet dit ETF ook vrijwel tien procent zijn gestegen. Er gaan dan nog wel enige kosten af, maar een ETF is meestal vrij goedkoop, omdat er geen tussentijdse aan- en verkopen zijn en er geen dure fondsbeheerder is.
Dure beleggingsfondsen
De opkomst van het ETF valt eigenlijk samen met de neergang van beheerde fondsen, die negatief in het nieuws zijn gekomen. Bij een beheerd fonds is het de bedoeling dat een fondsbeheerder aan- en verkopen doet, waardoor hij het beter doet dan de markt. Dit lukt vrijwel geen enkele fondsbeheerder. Voor de grap hebben mensen zelfs apen pijltjes laten gooien in een bord met investeringsfondsen en daarin belegd. Deze apen deden het beter dan de fondsbeheerders!
Aangezien fondsbeheerders duur zijn en je de hele tijd transactiekosten moet betalen, slurpt deze manier van investeren heel veel winst op. Daarom zijn er indextrackers of ETF’s ontstaan die simpelweg de onderliggende waarde volgen en geen beheerder hebben of tussentijds verkopen. Je kunt dan beleggen in een fonds, waarbij je van tevoren weet wat er in dat mandje of fonds zit en je krijgt precies het resultaat van de onderliggende waarde tegen minimale kosten.
Aanbieders van een ETF
Veel voorkomende ETF’s zijn Bitcoin ETF, Ethereum ETF, AEX ETF, S&P 500 ETF, et cetera, die bij aanbieders als iShares, VanEck en Vanguard aangeboden worden.
Welke soorten aandelen zijn er?
Er zijn meerdere soorten aandelen op de markt. We zullen ze kort bespreken.
Preferente aandelen
Preferente aandelen hebben bepaalde voorrechten. Bij de uitkering van winst komen zij als eerste aan bod en hun dividend is meestal hoger dan bij gewone aandeelhouders. Nadat deze preferente aandeelhouders hun deel van de winst hebben gekregen komen de gewone aandeelhouders pas aan de beurt.
Preferente aandeelhouders krijgen vaak een vast percentage aan dividend uitgekeerd, gerelateerd aan de nominale waarde van het aandeel. Bezitters van preferente aandelen hebben dus een vast inkomen. Bij liquidatie van een bedrijf krijgen zij ook voorrang. Je hebt wel geen stemrecht met dit soort aandeel en de koers blijft redelijk stabiel.
Normale aandelen
Normale aandelen komen het meeste voor. Je krijgt per aandeel één stem in de aandeelhoudersvergaderingen. Verder heb je recht op dividend, een deel van de winst van een onderneming.
Dividenduitkering wordt bepaald door houders van normale aandelen op de aandeelhoudersvergaderingen.
Prioriteitsaandelen of gouden aandelen
Houders hiervan hebben speciale rechten die in de statuten zijn vastgelegd. Vaak gaat dit over het bindende recht om directieleden te benoemen in de aandeelhoudersvergadering of de statuten te wijzigen. Deze aandelen worden vaak gebruikt om vijandige overnames tegen te gaan.
Winstaandeel
Belangrijke personen uit de onderneming, zoals oprichters en onmisbare werknemers, kunnen met zo’n aandeel een winstuitkering krijgen, zonder dat zij bij hebben gedragen aan het eigen vermogen.
Certificaten van aandelen
Een certificaat van aandeel heeft dezelfde waarde als een gewoon aandeel, maar sluit houders ervan uit van stemming op een vergadering van aandeelhouders. Deze waardepapieren worden ondergebracht in een stichting administratiekantoor (STAK) of een private stichting.
Het doel van deze certificaten:
- Kinderen, familie of andere relaties wel recht op winst te geven, maar geen inmenging in de bedrijfsvoering.
- Een gang naar de notaris besparen.
- Houders afschermen van de buitenwereld.
- Continuïteit regelen na overlijden eigenaar.
- Winst uit onderneming aan goede doelen geven.
Onderverdeling van aandelen
Er zijn allerlei onderverdelingen te maken in de wereld van aandelen. We zullen er een paar uitlichten:
- Small cap, mid cap en large cap. Small cap zijn bedrijven met een marktkapitalisatie (koers aandeel maal aantal) van tussen de €300 miljoen en €2 miljard. Mid cap bedrijven hebben een marktkapitalisatie van tussen de €2 miljard en €10 miljard. Large cap bedrijven hebben een hogere market cap. Small cap bedrijven zijn vaak erg volatiel en risicovol, terwijl large caps minder volatiel en riskant zijn.
- ESG aandelen. ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Hoe hoger je score als bedrijf, hoe groener en democratischer je bent.
- Blue Chip aandelen. Dit zijn heel grote bedrijven, meestal multinationals, die heel stevig in hun schoenen staan en heel laag risico zijn om in te investeren.
- Futures aandelen. Een future is een termijncontract om een onderliggend product (bijvoorbeeld een aandeel) in de toekomst te verhandelen tegen een nu afgesproken prijs. Dit noemt wel ook wel een financieel derivaat, waarbij de ene handelaar erop gokt dat de prijs omlaag gaat (“short”) en de andere partij gaat “long”. Er is ook een termijnmarkt, waarbij er een tussenhandelaar is die met de long en short partijen handelt.
- Meme aandelen. Dit soort aandelen betreft vooral bedrijven of cryptocurrencies die viraal gaan en heel populair worden, vaak vooral op de korte termijn. Ze zijn heel volatiel en erg riskant om in te investeren.
Voordelen van beleggen in aandelen
- Vermogensgroei. Als je veel geduld hebt en op de lange termijn belegt, heb je een hele grote kans om je vermogen sterk te zien groeien.
- Passief inkomen. Puur met dividend kun je al aardig wat inkomsten hebben. Zo krijgt Warren Buffett, de succesvolste belegger aller tijden, elk jaar rond de $1 miljard aan dividend van onder meer Apple en Coca-Cola.
- Veel keuze. Je bepaalt zelf in welke bedrijven je investeert. Geloof je in die startup om de hoek of ga je toch voor die multinational die al jaren een gevestigde naam is?
- De markt verslaan. In de afgelopen dertig jaar heeft de S&P500, een Amerikaanse beurs met de 500 grootste bedrijven, een gemiddeld rendement behaald van rond de tien procent. Als je in specifieke bedrijven investeert, is het mogelijk om dit nog beter te doen. Dit vergt wel heel wat onderzoek! Warren Buffett heeft hier aardig wat over geschreven in boeken waarin hij de fundamentele analyse beschrijft, waarin je een bedrijf beoordeelt op zijn sterke punten en daardoor beter weet wat het eigenlijk waard is.
- Inflatie bestrijden. Als fiatgeld steeds minder waard wordt, kan het lonen om te investeren in bedrijven. Als we de historische koersen erbij nemen, weten we dat dit in de loop van de tijd klopt.
Nadelen van beleggen in aandelen
- Vermogensverlies. Aandelenkoersen kunnen stijgen en dalen. In tijden van crisis kunnen deze verliezen enorm oplopen. Als je belegt in afzonderlijke bedrijven kan een van die bedrijven failliet gaan, waardoor je rendement achteruit holt. Geduld kan wederom erg lonen. Grafieken uit het verleden laten zien dat de koersen vaak snel weer stijgen na een crisis.
- Lagere dividenden. Als het goed gaat met een bedrijf zijn dividenden hoog. Het kan ook even tegenzitten, waardoor dividenden lager worden of zelfs afgeschaft.
- Keuzestress. Er zijn zoveel bedrijven dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Hoe wil je nou weten welk bedrijf het goed gaat doen? Warren Buffett zou je dan aanraden om een fundamentele analyse te doen, maar ja, hoe gaat dat dan?
- Handelskosten. Bij iedere handeling die je verricht bij een broker moet je handelskosten betalen. Zij moeten de schoorsteen ook laten roken. De handel in aandelen is wel een stuk gemakkelijker geworden met de jaren, maar de kosten zijn vaak erg ondoorzichtig. Pas daarom goed op waar je gaat handelen in aandelen en hoe. Zo is het bekend dat fondsbeheerders die zelf een pakket samenstellen daarvoor vaak hoge commissies vragen en het vaak niet eens beter doen dan de markt. Een belegging in een indexfonds is dan geen slechte keuze. Sommige aanbieders zijn sowieso te duur, lees je dus goed in.
Wat is een obligatie?
Een obligatie is een schuldbewijs waarin je kunt handelen. Als een bedrijf, overheid of instelling geld nodig heeft, kan het dit financieren met obligaties. Hierbij leent het geld en geeft het aan de lener een bewijs dat hij de lening heeft verstrekt. Vrijwel alle obligaties hebben een looptijd, behalve de perpetuals (doorlopende of eeuwigdurende).
Op dit bewijs staat hoeveel de houder van de obligatie aan het einde van de looptijd uitbetaald zal krijgen en ook het rentepercentage per periode als vergoeding van het lenen. De rente is meestal gerelateerd aan de algemene rentestand in een land, naast de betrouwbaarheid van de uitgever. Zo zijn overheden zeer betrouwbaar, maar kunnen bepaalde bedrijven veel minder betrouwbaar zijn, waardoor het risico oploopt en de rentepercentages als vergoeding ook.
In sommige gevallen kun je obligaties ook omwisselen voor aandelen. Obligaties met een hele lage rating (die door ratingbureaus als Moody’s, Fitch of Standard & Poor’s beoordeeld worden) staan nu bekend onder “junk bonds”, dit zijn zeer onbetrouwbare obligaties.
Risico’s van obligaties
Nu je alles over aandelen weet, heb je misschien nog twijfels. Moet je er wel in gaan beleggen? Niet getreurd, je kunt nog altijd in obligaties gaan beleggen. Toch bestaan er ook bij obligaties risico’s:
- Renterisico. Als de marktrente stijgt, wordt een obligatie die een vaste rente uitkeert minder waard.
- Inflatierisico. De koopkracht bij aankoop van de obligatie kan groter zijn dan het bedrag dat je ontvangt bij aflossing van de obligatie.
- Debiteurenrisico. Als een bedrijf failliet gaat of tijdelijk niet kan betalen, kun je minder ontvangen dan afgesproken is.
- Valutarisico. Een valuta kan in waarde dalen ten opzichte van andere valuta, waardoor je inleg een stuk minder waard is geworden.
Conclusie
Aandelen zijn een interessante investering op de lange termijn, blijkt uit onderzoek naar gemiddelde rendementen uit het verleden. Als je veel geduld hebt, kun je steeds meer winst maken door samengestelde rente (herinvesteren van je winsten). Het beste kun je geld investeren dat je nooit nodig hebt.
De aandelenhandel is een hele wereld op zich, waarbij je aardig wat dingen moet weten. Toch is het spannend om er eens in te duiken en je de nieuwe Warren Buffett te voelen. Hoe meer ervaring je erin opdoet, hoe beter je er in wordt. Wij wensen je veel succes als je besluit deze grote stap te maken!
